Nguyên nhân hình thành độc quyền

Nguyên nhân hình thành độc quyền

Khái niệm

Độc quyền là sự liên minh giữa các doanh nghiệp lớn, có khả năng thâu tóm việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hóa, định ra giá cả độc quyền nhằm thu lợi nhuận cao.

Nguyên nhân hình thành độc quyền

a. Sự phát triển của lực lượng sản xuất

Tiến bộ khoa học - kỹ thuật đòi hỏi doanh nghiệp phải ứng dụng công nghệ mới và có nguồn vốn lớn, dẫn đến tích tụ và tập trung sản xuất, hình thành các doanh nghiệp quy mô lớn.

Cuối thế kỷ XIX, các thành tựu như lò luyện kim mới, động cơ điêzen, máy phát điện, xe hơi, tàu hỏa... thúc đẩy ngành sản xuất mới, tăng năng suất lao động và khả năng tích lũy tư bản.

Các quy luật kinh tế thị trường (quy luật giá trị thặng dư, quy luật tích tụ) làm thay đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tập trung sản xuất quy mô lớn.

b. Quan hệ cạnh tranh

Cạnh tranh gay gắt khiến doanh nghiệp vừa và nhỏ phá sản, doanh nghiệp lớn suy yếu.

Để tồn tại, các doanh nghiệp phải tích tụ, tập trung sản xuất và liên kết thành tổ chức lớn hơn.

c. Khủng hoảng và sự phát triển của hệ thống tín dụng

Khủng hoảng kinh tế năm 1873 làm phá sản nhiều doanh nghiệp nhỏ, tạo điều kiện hình thành độc quyền.

Hệ thống tín dụng phát triển thúc đẩy tập trung sản xuất, đặc biệt thông qua các công ty cổ phần.

Kết luận: Các tổ chức độc quyền khi xuất hiện có thể áp đặt giá cả độc quyền để thu lợi nhuận cao.

e-LECTURER.vn -Triết học và ứng dụng