Biểu hiện mới của độc quyền trong điều kiện ngày nay
1. Biểu hiện mới của tích tụ và tập trung tư bản
Sự xuất hiện của các công ty độc quyền xuyên quốc gia bên cạnh sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hình thành các liên kết độc quyền theo cả chiều dọc và chiều ngang, trong nước và quốc tế, dẫn đến sự ra đời của các hình thức tổ chức mới như concern (tập đoàn liên hợp) và conglomerate (tập đoàn đa ngành).
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, bên cạnh các tập đoàn độc quyền lớn.
Độc quyền xuất hiện ở cả các nước đang phát triển do sự thâm nhập của các công ty xuyên quốc gia.
Xu hướng mở rộng thị trường quốc tế của các tổ chức độc quyền ngày càng mạnh mẽ.
2. Biểu hiện về vai trò của tư bản tài chính trong các tập đoàn độc quyền
Sự phát triển của các ngành kinh tế mới, đặc biệt là dịch vụ, bảo hiểm,... với sự liên kết đa ngành như công – nông – thương – tín dụng hoặc công nghiệp – quân sự – dịch vụ quốc phòng.
Cơ chế tham dự của tư bản tài chính biến đổi, bổ sung thêm "chế độ uỷ nhiệm" bên cạnh "chế độ tham dự".
Các tập đoàn tư bản tài chính thành lập ngân hàng đa quốc gia và xuyên quốc gia, hình thành các trung tâm tài chính toàn cầu, phản ánh xu hướng quốc tế hóa đời sống kinh tế.
3. Biểu hiện mới của xuất khẩu tư bản
Thay đổi hướng xuất khẩu tư bản: từ chủ yếu từ các nước tư bản phát triển sang các nước kém phát triển, chuyển sang dòng vốn đầu tư chủ yếu giữa các nước tư bản phát triển.
Chủ thể xuất khẩu tư bản đa dạng hóa, với vai trò ngày càng lớn của các công ty xuyên quốc gia, đặc biệt trong đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Xuất hiện nhiều chủ thể từ các nước đang phát triển.
Hình thức xuất khẩu tư bản đa dạng, kết hợp chặt chẽ với xuất khẩu hàng hóa.
Giảm bớt tính áp đặt thực dân, đề cao nguyên tắc cùng có lợi trong đầu tư.
4. Biểu hiện mới của sự phân chia thị trường thế giới giữa các liên minh độc quyền
Sức mạnh và phạm vi ảnh hưởng của các công ty xuyên quốc gia (TNCs) tăng cao, thúc đẩy quốc tế hóa và toàn cầu hóa kinh tế.
Hình thành các liên minh kinh tế khu vực như Liên minh Châu Âu (EU), Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC),...
Xuất hiện chủ nghĩa tư bản độc quyền quốc tế, với sự cạnh tranh và phân chia phạm vi ảnh hưởng giữa các cường quốc.
5. Biểu hiện mới của sự phân chia khu vực ảnh hưởng dưới sự chi phối của các tập đoàn độc quyền
Cuối thế kỷ XX, chủ nghĩa thực dân cũ kết thúc, chủ nghĩa thực dân mới suy yếu, nhưng các cường quốc vẫn tranh giành ảnh hưởng thông qua "chiến lược biên giới mềm" và mở rộng "biên giới kinh tế".
Đầu thế kỷ XXI, Chiến tranh Lạnh kết thúc, nguy cơ chiến tranh thế giới giảm, nhưng xuất hiện nguy cơ mới như đua vũ trang, chiến tranh thương mại, xung đột sắc tộc và tôn giáo.
Sự phân chia thế giới chuyển từ xung đột vũ trang sang cạnh tranh kinh tế và thương mại, phản ánh bản chất mới của chủ nghĩa tư bản độc quyền trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Kết luận: Các biểu hiện mới của độc quyền ngày nay phản ánh sự thích nghi của chủ nghĩa tư bản trước xu thế toàn cầu hóa, công nghệ và cạnh tranh đa cực, đồng thời duy trì bản chất phục vụ lợi ích của các tập đoàn tư bản lớn.
0 Nhận xét