Đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
1. Khái niệm
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế vận hành theo các quy luật thị trường, đồng thời hướng tới mục tiêu xây dựng xã hội "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" dưới sự điều tiết của Nhà nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo
2. Đặc trưng cơ bản
a. Về mục tiêu phát triển
Hướng tới phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội.
Nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện các giá trị "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Sử dụng cơ chế thị trường để kích thích sản xuất, giải phóng sức lao động, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội.
b. Về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế
Đa dạng hóa hình thức sở hữu (sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân) và thành phần kinh tế, trong đó:
Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng.
Kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân, có mối quan hệ gắn bó hữu cơ với các thành phần kinh tế khác.
c. Về cơ chế quản lý
Nhà nước quản lý nền kinh tế theo nguyên tắc Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và sự giám sát của nhân dân.
Đảng lãnh đạo thông qua cương lĩnh, đường lối phát triển kinh tế - xã hội và các chủ trương lớn.
Nhà nước điều tiết bằng:
Pháp luật, chiến lược, kế hoạch, quy hoạch.
Các công cụ kinh tế (thuế, lãi suất, tỷ giá...) tôn trọng nguyên tắc thị trường.
Khắc phục khuyết tật của thị trường (bất bình đẳng, ô nhiễm môi trường...).
Hỗ trợ nhóm yếu thế, giảm phân hóa giàu – nghèo.
d. Về quan hệ phân phối
Kết hợp phân phối theo lao động, hiệu quả kinh tế và phân phối qua phúc lợi xã hội.
Đảm bảo công bằng trong tiếp cận cơ hội phát triển và hưởng thụ thành quả kinh tế.
Hệ thống an sinh xã hội được ưu tiên để giảm thiểu bất bình đẳng.
e. Về gắn kết tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội
Tiến bộ và công bằng xã hội là điều kiện để phát triển bền vững.
Công bằng không đồng nghĩa với bình quân chủ nghĩa, mà dựa trên đóng góp và tạo điều kiện tiếp cận dịch vụ cơ bản (y tế, giáo dục) cho mọi người dân.
Nhà nước điều tiết thu nhập, mở rộng an sinh xã hội, đồng thời khuyến khích tự chủ kinh tế.
3. Kết luận
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là mô hình kết hợp ưu điểm của kinh tế thị trường với bản chất ưu việt của chủ nghĩa xã hội. Tuy còn nhiều thách thức cần khắc phục, nhưng mô hình này phản ánh sự sáng tạo, phù hợp với điều kiện và nguyện vọng phát triển của Việt Nam.
0 Nhận xét